تبلیغات چطور بر رفتار مصرف‌کننده تأثیر می‌گذارد؟ تبلیغات چه تأثیری بر سهم بازار شرکت‌ها و بر بودجه‌ی بازاریابی دارد؟ در این مطلب به تأثیر تبلیغات بر رفتار مصرف کننده و اهمیت تبلیغات برای شرکت‌ها، به ویژه شرکت‌های نوپا می‌پردازیم. همچنین به نقش تبلیغات در شکل‌دهی نگرش مصرف‌کننده نسبت به محصولات اشاره می‌کنیم.
تبلیغات
در جوامع غربی یک کودک سالانه به طور متوسط بیش از ۴۰ هزار آگهی تبلیغاتی می‌بیند. شرکت‌هایی مانند P&G ،AT&T و تایم وانر سالانه حدود ۴ میلیارد دلار صرف تبلیغات می‌کنند. تبلیغات یعنی «ارتباط جمعیِ یک‌سویه توسط پیام‌هایی با موضوع محصول یا خدمتی که برای آن پول پرداخت می‌شود.»
تبلیغات، روابط عمومی، فعالیت‌های تبلیغی برای فروش و فروش شخصی ابعاد اصلی آمیخته طرح بازاریابی هستند. تبلیغات باید همه جا و همه وقت در معرض مشتری قرار بگیرد. هزینه‌ای که شرکت‌ها صرف تبلیغات می‌کنند شگفت‌انگیز است. مثلا شرکت‌های دارویی هزینه‌ای معادل دو برابر هزینه‌های تحقیقات واقعی را صرف تبلیغات می‌کنند! در میان شرکت‌های گوناگون، شرکت‌های تولید بازی و اسباب‌بازی بیشترین هزینه را به تبلیغات اختصاص می‌دهند. تبلیغات همچنین نقش مهمی در توسعه‌ی فروش و افزایش سهم بازار دارد.
تبلیغات و سهم بازار
معمولا کسب‌وکارها برای حفظ سهم بازارشان پول هنگفتی را صرف تبلیغات می‌کنند. شرکت‌ها برای رقابت با کسب‌وکارهای رقیب باید پیوسته خود را به مشتری یادآوری کرده و جایگاه نخست را در ذهن آنها داشته باشند. در غیر این صورت، سهم بازارشان را به رقبا می‌بازند. اغلب، کسب‌وکارهایی که سهم کوچک‌تری از بازار دارند یا تازه‌وارد هستند، نسبت به کسب‌وکارهای بزرگ‌تر به تبلیغات بیشتری نیاز دارند. دلیل این مسأله «فرآیند واکنش به تبلیغات» است. بر این اساس، تبلیغات باعث افزایش سهم بازار تا اندازه‌ی معینی می‌شود و پس از آن فروش به دلیل عدم بازگشت مشتریان و عدم تکرار خرید دچار ریزش می‌شود.
بنابراین شرکت‌های با سهم بازار بزرگ بیشتر بر تبلیغاتِ یادآور که آنها را در ذهن مشتری ماندگار می‌کند، تمرکز می‌کنند. در مقابل رقبای کوچک‌تر برای افزایش سهم بازارشان نیاز به تبلیغات بیشتری دارند. آنها برای ایجاد آگاهی از وجود محصولات‌شان و افزایش فروش و سهم بازار به بودجه‌ی بالایی برای تبلیغات نیاز دارند. بر مبنای «فرآیند واکنش به تبلیغات» کسب‌وکارها و محصولات نو برای دیده شدن در بازار هدف و حفظ این وضعیت برای تحقق خرید، نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتری در تبلیغات دارند.
تأثیر تبلیغات بر رفتار مصرف کننده
آیا این جمله‌ها برای‌تان آشنا هستند؟
- «پُشتم گرمه …»
- «هیچ کس تنها نیست …»
- «هم‌مزه‌ی هر لحظه!»
تبلیغات تأثیر شگرفی در زندگی روزمره‌ی مصرف‌کننده‌ها دارد. بمباران پیوسته‌ی مشتری با پیام‌های گوناگون، بر آنچه او می‌خورد، می‌نوشد، می‌پوشد و تماشا می‌کند تأثیرگذار خواهد بود. تبلیغات در جوامع مختلف به حدی قدرتمند است که حتی در انتخاب رئیس‌جمهور یک کشور اثر می‌گذارد.
مهم‌ترین اثر تبلیغات، تبدیل باور منفی درباره‌ی یک محصول به باوری مثبت درباره‌ی آن است. مثلا «نینجا کورپ» (Ninja Corp) برای تبلیغ کلاس‌های ورزش‌های رزمی‌اش (که والدین تصویری سخت و خشن از آن داشتند) از توله سگ‌های دوبرمن استفاده کرد، با این پیام به پدر و مادرها نشان داد که کودکان‌شان در عین ظریف و کوچک بودن می‌توانند قوی و محکم باشند. این تبلیغ در جلب نظر پدر و مادرها و ایجاد علاقه برای آموزش ورزش‌های رزمی به کودکان‌شان موفق بود.
تبلیغات همچنین به شکل‌دهی نگرش مصرف‌کننده نسبت به ویژگی‌های محصول و تغییر اولویت‌هایش کمک می‌کند. مثلا با تمرکز بر ترکیبات سالم‌تر در تبلیغات غذای کودک، می‌توان نگاه مصرف‌کننده را نسبت به خوراکی‌های شیرین تغییر داد.
خلاصه‌ی کلام
تبلیغات، سرمایه‌گذاریِ مهمی برای کسب‌وکارها به شمار می‌رود. کسب‌وکارهایی که با برنامه‌ریزی مناسب سهم بزرگی از بازار را از آن خود می‌کنند، می‌توانند بودجه‌ی کمتری به تبلیغات اختصاص دهند. کسب‌وکارهای تازه‌وارد یا کسب‌وکارهایی که سهم بازار کوچکی دارند، مجبورند هزینه‌های بالایی صرف تبلیغات کنند، زیرا باید مشتریان را از وجود محصول‌شان آگاه و از این آگاهی محافظت کنند.
